Sây War - Issue 1

March 2019

Assalâmu Alaykum zitgadarkhu sây afôcha agbûrachzigna!

Yî tiqarôzâkhu lûkh “Sây War” isshiîshti wahribe yitsirâczâl gâzêxânta. Afôchazo mihra asshâwri dilâgazôw nattîwqibâzâna, afôcha hafla wa yagadrazâl kushkushti qaxab nattîshbâzâna, abaluyâchzina tastiziyu nissâadbâzâna wâ azzokutzôm xît xît “trivia” yinabribâzalinta.

Ayyi ra’yi aminta “contribution” zâlâm hayye yattêwqana. Maqra’khôlêm Alla Magan kilâna, tasti wâ fâyda tagagnbôzakhu yakhni.

Harariyâch wâ afôchâchziyu tulam wâ baharkutin tayu bâytibe harariyâch zixxilâxalubôma în nûrziyu kuta wixniziyûnta.

Afôcha machi taêgala? Munkutbêkh taêgala? Yilzâl hibrile zitkataba aynibarmâm isahad âqiyâchzigna Menilik Harar Gêyu iswararama harariyâchbe mulkiziyuw qâci bâd tâkhâchbe matrêgazbe zatqêbaxasaa, dînziyube mathidâdarle zaqânanu wixnînta yilizâl ra’yi ahadzônta.

Koottâgnzo Menilik Gêyu issabarama islahade beherle yibûrdibeyu zinâr zulmîw massêma’le bizhabe yuhurlonnâr. Azzôm afôcha bâytîm akhâkhâchu af yukhunlakhuma yassînilakhu zâl êlumîbe zathêbarasa, afôcha aqânanuma êqadâchziyubah yithêragule ziqânana wixnînta yilzâl ra’yi koottâgn zônta.

Alâyum yinabrile yifarkâl mafôrahma môqa kullu Harari giddâjzônta yimaslagnâl.

Bâdzigna Harar Gêybe harariyâch shiîshti afôchabe matwêxanbe dînziyuw, âda ziyuw azzokutzôm hâla mahal zignâw summut xummudzôw iggnale aqabaduna.

Yî shiîshti afôchâchum:

1. Gâr Afôcha: harariyâch abât wâ tôyabe zâlâch axxibaxxi girgâra yattâshubo zinâr miskînu yikhâdmubo, yatîmu yaddilâdlubo zinâr inta.
2. Harshi Afôcha: mihiyân mihiy zitayu harariyâch axxibaxxi girgâra yattâshbo miskîn wâ yatîm harshi halgir massabe mahras wâ ômish môsha wâ zimsâsalabe girgâra yattâshbonâr.
3. Qabri Afôcha: yî afôcha fizbe yitgadarma imrânzo tamâm dachi qab zayalba wixninnâr. Yî afôchâwinta “alla beherle afocha” baytima dînbe imrân zaltisaxu shiiyâchbe afôcha imrân yisxubozinâr. Iqabrakhâkh qibaragn mabda’ ummatzôbe mamsarma ayyi mishum dilâga laaybe yawîlbôzâl wixnînta.

*Afôcha abalu ardawîjâchma huluf zâya amat assira koôtâgn kifil zihêladâchle, hambayle tas bayêna! Kimêqadlem tastiziyu yatsêmana. Ziqaru waldâch attâyum yâbôrdana, huluf zâya amat zihêladâch:

• Abbas Ahmed
• Aisha Feki
• Aisha Ibrahim
• Sumayya Feki

Alfi mabrûk!

*Hammisti amatle qâcibe zinâruma, zihafunâch, hambayle amânbe dîjkhuluna!! Gisti Rehana Saadi, gêssi Muaz Yusuf wa gêssi Ammar Yusuf salaxkhu. Ustad Samîr wa ahlâch kullûm, hambayle massabe tas bâyênâ!

*January siddistibe, Sây Harari Afôcha, ‘United Australian Hararian Council’ bah tasâadama calanqo massa agadara.

Assalâmu alaykum, mêgalbe, ilâ hôji, sây harari afôchabe, zidalagu mihra asshâwriyâch, wâ azzôkutzôm abaluyâch, dalagêna zalâyube waqtiziyu, tâkhziyu, mahallaqziyu wâ afêtziyu zisaxâch, afôchzinâw ilâ yî attây zabôradâchle, alla magan ilâkh.

Tûqôzâkhu kuta December 2018be hajîs mihra asshâwri tamalaha. Kullu hajîs mihra asshâwriyâch afôcha dilâgâchuw qânûnu asâs môshabe dilagazôw êgala. Qanûn be malêxa fâydazôm, qânûnbe yilîxzâl; ahad usuum yizîlmumêl, amânazôw yaxabqâl,

azzokutzôm afôchazôm ziq yukhunima dilâgazôw madlag yifarkâl.

Alhamdulillah, January wahribe mihra asshâwrizigna akkha zâlu afochazina abaluyâchu hilqiziyu yaqînbe âqnêyu. Abzah abaluyâchum amat mattâcaziyûw kafalu. Amatbe nagadrâzâna ayâmâchum takâhalnama xab âshna.

Magas gâr qadiyabêm, magas gârzina yithidâdarbâzalum xab yâshzâl kômitê qânana, qurrabe xab zâshulunâw naqarbilakhohona.

Alla Magan, Gisti Fawzia Kurtu

Bajîh qur’ân âyâtâch wâ nabi (s.s.y.) hadîsâch islâm waldi zibôêw ahdi wâ wa’dîw maqêrah (matmâla`) wâjib zitânatuw yaqanâlu.

Ahdi wâ wa’dîw almaqêrahum harâm zitânat wâ ilâ makfar darajâm yabûrdizâlnatuw yatlîmdunahal (misâlle Qur’ânbe israîl waldâch).

Alla gadarama tabêjawa al-isrâ` bismilla 34tâgn âyâtbe ‘ahdikhôw qêhru (miluu). hullube ahdi yithêbarbôzâlin ta’ yilâl. ahdi maqêrah ôrkut bajîh fâydâch hala.

Ahdîw almaqêrahum khasârazo bajîhin ta. Qaxabti qêssile fâyda wâ khasârazôbem yîbe tahayle iskoot qabtiyâchuw nahêj.

Ahdi maqêrah fâydâch:

1. Alla fariyâchle asxânta. Alla farinat (taqwâ) markhablê ahad ûgân ta. Âla imrân bismilla 76tâgn ayâtbe ‘hullube, ahdizôw ziqêrahama allâwum ôrkut zifara, Alla fariyâchuw (muttaqînachuw) alla yûddâl’ yilâl.
2. Ziddalaga dilhîw mamâshabe jannat mabôale sabab yukhunâl. Alla gadarama tabêjawa ‘ahdiêw miluu, ahdikhôw imalikut’ yilâl (al-Baqarah, 40)

Ahdi maqêrah alla fariyâch asxa zitâkutzo ahdi almaqêrahum (alla yaqêhranawa) munafiqâch asxân ta.

Ahdi almaqêrah khasârâch:

1. Abdallah ibn Amr (a.h.y.) nabi (s.s.y) ‘harat xabîâch halu, haratziyûm zâlba, sâfi munâfiqin ta (azziyâchum): asênana gir kiz yîmdâl, ahdi bôa gir yisabrâl, amâna tasaxêw gir yikhadâl wâ ahadâ koot attâsha gir yissâdabâl. Yî xabîâchbe ahadtizo zâlba ahad munâfiq xabîa halba ilâ (azzo xabîâw) yahadgâ qessi’ zâyu natu êmaduna. (bukhâri wâ muslim war âsho)
2. Ali ibn Abî Aâlib (a.h.y.) nabi (s.s.y.) ‘ahad islâm waldi bah zibôêw ahdîw zisabara, alla, malâykatâch wâ usu` waldi jami` habârziyu yûrdibahal, (azzô kutzo) wâjib wâ sunna ishôtâchzôwum alla yitqêballâmêl.’ bâyuma êmaduna. (bukhâri wâ muslim war âsho)

* Bajîh môqa yikhashzâlma arabi yiqarzâl: Al-‘Ahd wal Mithaaq fil Qur’an al-Kareem by Prof. Dr. Naasir Sulaymaan al-‘Umar, yahêj

Yatkhîshzâl:

• 2kg qamadi fica (atta)
• 1 / 3 kubbâya kusâr firi, xihinbe fico
• 2 gidîr mânka habasûda
• ½ kubbâya zissiqasaqa ishîsh
• 2 kubbaya sukkar
• 1L miy
• 1 gidîr mânka xirassu
• 1½ shâhi mânka hurdinci

Yâshbôzâlkut:

1. Qamadi fica, kusâr firi, habasûda wa ishîsh, miksarbe (mixer) hisho (use dough hooks).
2. Sukkar, miy, xirassu wâ hurdinci bûr sahna be massa lâqxo.
3. Miy wâ sukkaru qamadi fica bah dibalôma assir daqîqale miksarbe yathash.
4. Zitrêhasa qôshâw, hammisti aminta siddisti attây ûshôma, zissâadâw ijibe hîshôma kubba ûshô.
5. Isahadle mullawah kuta zag ûshô, qillazo ~1/2cm yukhun qêssi. Zag zâshkho qôshâw afûftû laaybe ûrdôma axâbiggnakhôbe dêdqo ila asxa yukhunba qêssi.
6. Mixâd aminta razîn xâwa wiy isât laay be amôqo. Wiy zikhâna saa, mabsal êglo. Barad miy ijibe chah kilâshkhubo, buf bâya gir razîn mashakh/cilfa (spatula) be kimtahay kilgôfkho, galbax galbax ûsho ilâ yibasli qêssi (sûrâw hêjo zibasala min yimaslâlle).
7. Zibaslasa isât be haf ûsho, ijibe miy chah ûshubo. Nazîf fôxa, waraqa aminta carqi (paper or tea towel) be xâllo. Alây mabsal zalêgalkhube, mîxâdu mâsho wâ miy chêhubo.

1. Gêy gârbe misti nadabahal?
2. Gêy gârbezâlu nadabâch sumâchziyu qêqlu.
3. Yî shîishti môtâch sumâchziyu qêqlu.
4. Gêy gârbe laaydelezâl xâqêtu min yilohol?
5. Gidîr nadababe mân yitgêbalâl?

A

B

C